Η έννοια της δημιουργικής σκέψης είναι η ικανότητα του ατόμου να αντιλαμβάνεται τα πράγματα διαφορετικά και να βρίσκει νέους, πρωτότυπους τρόπους να επιλύει προβλήματα. Η δεξιότητα της δημιουργικής σκέψης δεν αφορά μονάχα τα άτομα που θεωρούνται κατά βάση δημιουργικά, όπως οι καλλιτέχνες και οι μουσικοί. Είναι έμφυτη στα άτομα. Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας έχει τη δυνατότητα να σκέφτεται με δημιουργικό τρόπο. Αναλογιστείτε πόσο δημιουργικά και ευφάνταστα σκέφτονται και πράττουν τα παιδιά! Αντίθετα, σε κάποιους ενήλικες μοιάζει αυτή η δεξιότητα να περιορίζεται , για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων και το δύσκαμπτο εκπαιδευτικό σύστημα στο οποίο εκτίθενται για χρόνια.
Ας δούμε πιο συγκεκριμένα ορισμένες παραμέτρους της δημιουργικής σκέψης:
Η δημιουργικότητα είναι ικανότητα:
Η ικανότητα να προσεγγίζει κανείς ένα πρόβλημα από μια άλλη οπτική, να οραματίζεται και να δημιουργεί κάτι νέο. Αυτό δεν προϋποθέτει τη δημιουργία από το μηδέν, αλλά το συνδυασμό, τη διαφοροποίηση, τον επαναπροσδιορισμό υπαρχουσών ιδεών.
Η δημιουργικότητα είναι στάση:
Είναι η αποδοχή της αλλαγής και η ανανέωση. Η ευελιξία στη σκέψη, η θετική ματιά απέναντι σε όσο συμβαίνουν και η προοπτική της βελτίωσης. Η αντίληψη πως ένα πρόβλημα δεν έχει μια μοναδική λύση.
Η δημιουργικότητα είναι η διαδικασία:
Είναι η αδιάκοπη προσπάθεια για βελτίωση των ιδεών και εύρεσης νέων λύσεων, δοκιμάζοντας και διαφοροποιώντας τα αποτελέσματα μακράς δράσης και αποσυνδέοντάς τα από τη ματαίωση του λάθους.
Ως ενήλικες συγχέουμε συχνά τη δημιουργική σκέψη με την ικανότητά μας να παράξουμε κάτι καλλιτεχνικό το οποίο μέσα σε αυστηρά πλαίσια θα χαρακτηρίζεται όμορφο, τέλειο και θα χαίρει αισθητικής αποδοχής από όλους. Αυτό μας αποτρέπει από το να εμπλακούμε σε δράσεις με εικαστικό περιεχόμενο και χρωματίζεται από συναισθήματα αμηχανίας όταν συμμετέχουμε σε αντίστοιχες δράσεις μαζί με τα παιδιά.
Εσείς το σκέφτεστε αυτό; Με ποιους τρόπους μπορούμε να ενισχύσουμε τη δημιουργική σκέψη εντός του οικογενειακού μας πλαισίου, να ενθαρρύνουμε τη δημιουργικότητα των ενηλίκων και να υποστηρίξουμε την έμφυτη περιέργεια και δημιουργικότητα των παιδιών, σε διαδικασίες που δεν αφορούν αποκλειστικά την καλλιτεχνική παραγωγή;
- Υιοθετούμε στάση ερευνητή στη συναναστροφή μας με τα παιδιά. Παρατηρούμε το πρόβλημα, αναζητάμε και πειραματιζόμαστε με εναλλακτικές λύσεις. Κάνουμε υποθέσεις “τι θα συμβεί εάν…” και θέτουμε ερωτήσεις που ενεργοποιούν τη σκέψη. Αξιολογούμε το αποτέλεσμα και απενοχοποιούμε το λάθος. Κάθε πρόβλημα και κάθε λάθος είναι ένα βήμα προόδου.
- Δίνουμε έμφαση στη διαδικασία, εστιάζοντας στην αναγνώριση των σκέψεων και των συναισθημάτων που αναδύονται. Θυμόμαστε να επιβραβεύσουμε την προσπάθεια και να αποδεχτούμε τον τρόπο που επιλέγει ο άλλος να λύσει ένα πρόβλημα. Άλλωστε για καθετί δεν υπάρχει μονάχα μια μοναδική απάντηση.
- Ενθαρρύνουμε τον ελεύθερο χρόνο και το χρόνο που έχει ανάγκη το παιδί να επεξεργαστεί τα αντικείμενα, τα οποία προτιμούμε να είναι ανοιχτού τύπου. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να ανακαλύψει τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του, αλλά και να εξερευνήσει τις μοναδικές του ικανότητες.
Υπάρχουν πολλά οφέλη στο να εκπαιδευτεί κανείς να σκέφτεται διαφορετικά. Ενισχύει τις δεξιότητες επίλυσης προβλήματος και ενθαρρύνει τις διαφορετικές οπτική, διευρύνοντας τους ορίζοντες και την ικανότητα αντίληψης του κόσμου.
Η δημιουργικότητα μας είναι εκεί και μπορούμε να την αναδείξουμε δίνοντας της το χώρο και χρόνο που της αξίζει.